Lubhang naapektuhan ng pandemyang COVID-19 ang maraming tao. Marami ang nawalan ng mga kaibigan o kapamilya sa sakit na dulot ng COVID-19. Hindi madaling mawalan ng mahal sa buhay lalo na sa panahon ng pandemya.

Kadalasan, biglaan at hindi inaasahan ang pagpanaw ng ating mga mahal sa buhay. Maaaring hindi handa ang mga naiwan, at ang hirap ding mamaalam dahil sa pagbawas ng pagkalat ng COVID-19.

Marami sa atin ang may mga ritwal ng pananampalataya, mga tradisyon ng pamamaalam, at gawaing pang-komunidad upang magluksa at maibsan ang kalungkutan. Ngunit dahil sa pangangailangang pangalagaan ang sarili at kapwa mula sa pagsagap ng COVID-19, hindi tayo pinapayagang dumalo sa malalaking pagtitipon.

Kung kayo ang nag-alaga sa yumao, maaaring nakararanas kayo ng pagsisisi na hindi kaagad naagapan ang sakit o kaya's may nagawa pa dapat upang masagip ang kanilang buhay mula sa COVID-19.
Mahalagang malaman ninyo na maraming tao ang hindi agad nakakaalam na nahawa sila ng COVID-19, lalo na kapag sila ay asintomatiko, at wala pang paraan upang maagang matukoy ang epekto ng virus sa bawat isa. 
Bukod sa pagpanaw ng inyong mahal sa buhay, marami ding kayong pinagdaraanan at mga alalahanin ukol sa kinabukasan: ang inyong hanapbuhay, kakayahang tumugon sa mga pinansyal na obligasyon gaya ng pagbayad sa mga utang, upa, mortgage, at medical bill, at kawalan o pagkaltas sa inyong health insurance at retirement benefits.
Para sa marami, pinalulubha ang kalungkutan at pagdadalamhati ng mga hamong ito.
Maaari kayong maguluhan, lalo na kung malaki ang impluwensiya ng yumao sa inyong buhay. Maaari kayong makaranas ng pagkalito, hirap sa pagpapasya o pagtapos sa mga gawain, at pagkabalisa.

Kung kayo ay nahihirapan, mahalagang bigyan ang inyong sarili ng panahon upang malungkot at magluksa. Kahit mas madaling bumalik sa dating mga gawi, maglaan ng oras para sa pagtanggap sa pangyayari at pagdaanan ang proseso ng pagdadalamhati.

Hindi madali ang pag-aalaga sa sarili kapag namatayan ng mahal sa buhay, ngunit mahalaga na magpatuloy kayo. Subukan ninyong ipagpatuloy ang pag-aalaga sa sarili, gaya ng regulár na pagkain at pagpapahinga.

Ang pagkawala ng inyong mahal sa buhay ay hindi panahon upang mawalan ng pakikipag-ugnayan sa iba, at maraming tao ang handang tumulong kung kailangan ninyo sila.

Kahit na hindi pinahihintulutan ang pagtitipon upang alalahanin ang namayapa dahil sa COVID-19, mayroon pa ring mga paraan upang makipag-ugnayan sa inyong pamilya at mga kaibigan.

Ibahagi ang inyong mga alaala at karanasan sa inyong mga mahal sa buhay sa pamamagitan ng pag-uusap sa telepono o video conferencing. Humingi ng suporta mula sa inyong pamilya at mga kaibigan.

Sumangguni sa ispiritwal na komunidad. Humanap ng support group na makatutulong sa inyo na makaagapay sa pighati, at humingi ng patnubay mula sa inyong doktor o mental health professional.

Sa paglipas ng panahon, mas maaalala ninyo ang pagmamahal at pag-aaruga ng inyong yumaong mahal sa buhay at ang mga masasayang alaala habang kapiling sila.

Source: LA Public Health